امروزه طراحی داخلی دیگر تنها به موضوع زیبایی‌شناسی محدود نمی‌شود؛ بلکه ابعاد گسترده‌تری مانند سلامت، آرامش روانی، ایمنی، کارآمدی و حتی پایداری زیست‌محیطی را در بر می‌گیرد. یکی از کلیدی‌ترین مفاهیم در این حوزه، استانداردهای رنگ و متریال در معماری داخلی است. عدم توجه کافی به این استانداردها ممکن است باعث بروز مشکلاتی همچون اختلال در آکوستیک، افزایش نویز محیط، کاهش دوام بنا و حتی آسیب به سلامتی کاربران شود.
مشاوره تخصصی معماری و دکوراسیون داخلی
پس از مطالعه این مقاله در صورت نیاز به مشاوره تخصصی میتوانید باگروه معماری کارمانی در ارتباط باشید.
طراحی و اجرای تخصصی معماری و معماری داخلی اماکن: مسکونی ● تجاری ● اداری ● ویلا و فضای سبز
میدان جانباز، برج پاژ، اداری یک، طبقه ۱۰، واحد ۱۰۰۱، مشهددر این مقاله، سعی داریم به‌طور جامع به مفهوم استانداردهای رنگ و متریال بپردازیم و تأثیر این عناصر را بر کنترل صدا، پانل‌های آکوستیک، عایق صوتی و درکل بر بهبود کیفیت معماری داخلی بررسی کنیم. همچنین نقش مؤثر کارمانی به عنوان بهترین شرکت معماری در مشهد در اجرای پروژه‌هایی که از استانداردهای روز دنیا پیروی می‌کنند، مورد اشاره قرار خواهد گرفت.
۱. اهمیت استانداردهای رنگ و متریال
هنگامی که صحبت از استانداردهای رنگ و متریال به میان می‌آید، منظور مجموعه‌ای از معیارها و دستورالعمل‌هایی است که به طراحان، معماران داخلی و سازندگان کمک می‌کند تا بهترین مصالح و رنگ‌ها را برای هر پروژه انتخاب کنند. استانداردهای جهانی متعددی وجود دارد که عموماً بر موارد زیر تأکید دارند:
- دوام و پایداری: رعایت اصول تولید و استفاده از متریال‌هایی که طول عمر بالایی دارند و در برابر عوامل محیطی مقاوم هستند.
- ایمنی و سلامت: برخی مصالح ممکن است در طول زمان گازها یا ذرات مضری آزاد کنند که برای سلامت انسان زیان‌آور است؛ استانداردهای معتبر به محدودکردن یا ممنوعیت استفاده از این مصالح می‌پردازند.
- جلوگیری از آلودگی صوتی: بسیاری از استانداردها به موضوع آکوستیک توجه ویژه‌ای دارند و مصالحی را پیشنهاد می‌دهند که به کنترل صدا کمک کند یا خودشان به‌عنوان عایق صوتی عمل کنند.
- مقررات محیط‌زیستی: در راستای اهداف توسعه پایدار، تولیدکنندگان باید معیارهای محیط‌زیستی را رعایت کنند؛ از جمله مصرف پایین آب و انرژی، کاهش ضایعات و امکان بازیافت مصالح.
فراتر از این موارد، رنگ به‌عنوان عاملی روانشناختی و بصری، نقش مهمی در تجربه انسان از فضا ایفا می‌کند. ترکیب مناسب رنگ و متریال می‌تواند بر احساسات کاربران، روحیه، بهره‌وری کاری و حتی میزان فروش در فضاهای تجاری تأثیر بگذارد. بنابراین، انتخاب درست آن‌ها نه‌تنها از لحاظ فنی، بلکه از جنبهٔ زیبایی‌شناسی و روانشناختی نیز اهمیت دارد.
۲. اصول پایه در انتخاب رنگ
۲.۱. روانشناسی رنگ در معماری داخلی
روانشناسی رنگ‌ها در معماری داخلی مبحثی گسترده است و به علم تعامل ذهن و رنگ مرتبط می‌شود. برای مثال:
- رنگ‌های گرم مانند قرمز، زرد و نارنجی، انرژی و شور و نشاط ایجاد می‌کنند اما اگر به‌صورت افراطی به‌کار روند، ممکن است خستگی یا حس تنش را القا کنند.
- رنگ‌های سرد همچون آبی و سبز، آرام‌بخش هستند و در اتاق خواب یا محیط‌های درمانی استفاده می‌شوند.
- رنگ‌های خنثی نظیر سفید، خاکستری و کرم، بستر مناسبی برای ترکیب با سایر رنگ‌ها ایجاد می‌کنند و می‌توانند حس تمیزی و انضباط را به نمایش بگذارند.
در این میان، همواره باید به ملاحظات آکوستیک نیز توجه داشت. سطوح تیره و مات می‌توانند تا حدی صدا را جذب کنند، در حالی که سطوح براق صدا را بیشتر بازتاب می‌دهند. اگرچه رنگ به‌تنهایی عاملی برای کنترل صدا نیست، اما رنگ‌آمیزی بر نوع پوشش سطح تأثیر می‌گذارد و می‌تواند در کنار عایق صوتی یا پانل‌های آکوستیک، راهکاری برای بهبود کیفیت صوتی فضا ارائه دهد.
۲.۲. نقش رنگ در آکوستیک و کنترل صدا
- ترکیب رنگ و متریال: پوشش‌های رنگی مختلف معمولاً بر روی متریال‌های گوناگون اعمال می‌شوند؛ برای مثال، رنگ‌های ضدآب بر روی چوب فرآوری‌شده یا رنگ‌های آکرلیک روی دیوارهای گچی. هریک از این متریال‌ها قابلیت متفاوتی در جذب یا انعکاس صدا دارند.
- رنگ‌های تیره و شفافیت: به‌طور معمول، رنگ‌های تیره روی سطوحی اعمال می‌شود که در جذب صدا بهتر عمل می‌کنند؛ مانند پارچه یا چوب با بافت باز. در مقابل، رنگ‌های روشن روی سطوح سنگی یا سرامیکی براق باعث بازتاب صوتی بیشتری می‌شود.
البته، استاندارد آکوستیک تنها به بحث رنگ ختم نمی‌شود و باید از مواد تخصصی همچون فوم‌های آکوستیک یا پنل‌های آکوستیک برای مهار بازتاب صوتی یا نفوذ صدا نیز بهره برد.
۳. انواع متریال و استانداردهای رایج
۳.۱. متریال‌های ارگانیک و طبیعی
در دو دههٔ اخیر، تمایل به استفاده از متریال‌های ارگانیک در معماری داخلی افزایش یافته است. چوب، سنگ طبیعی، آجر و الیاف گیاهی، هم‌خوانی مناسبی با طراحی‌های مدرن و سنتی ایجاد می‌کنند و احساس گرما و صمیمیت به فضا می‌بخشند. از سوی دیگر، متریال‌های ارگانیک معمولاً ویژگی‌های آکوستیکی مناسب‌تری دارند، چراکه دارای بافت متخلخل‌اند و می‌توانند به کاهش بازتاب صدا کمک کنند.
- چوب: چوب‌های طبیعی با روکش مناسب می‌توانند تاحدی نقش یک عایق صوتی را بازی کنند. همچنین، پرداخت چوب با رنگ‌های ضدقارچ و UV به حفظ کیفیت و دوام آن کمک می‌کند.
- سنگ طبیعی: اگرچه سنگ در دستهٔ مصالح سخت قرار می‌گیرد و بازتاب صوتی بالایی دارد، اما ترکیب آن با فرش یا موکت می‌تواند تعادل آکوستیکی ایجاد کند. در پروژه‌هایی که نیاز به جلوهٔ لوکس دارند، استفاده از سنگ‌های مرمر و گرانیت رایج است.
- الیاف گیاهی (مانند بامبو یا کنف): این دست مواد معمولاً در قالب پانل‌های دیواری یا کفپوش به‌کار می‌روند و به دلیل تخلخل طبیعی، در جذب صدا مؤثرند. همچنین از منظر محیط‌زیستی، این الیاف قابلیت تجدیدپذیری دارند.
۳.۲. متریال‌های صنعتی و پیش‌ساخته
در سوی دیگر، مصالح پیش‌ساخته‌ای قرار دارند که حاصل فناوری‌های مدرن‌اند. این مصالح، گاهی به‌صورت پانل‌های آکوستیک یا ماژول‌های آماده ارائه می‌شوند و برای فضاهایی که نیاز به کنترل صدا یا ایزولاسیون بالا دارند، ایدئال هستند.
- پانل‌های گچی کناف: این پانل‌ها سبک‌اند و امکان اجرای سریع دارند. با افزودن لایه‌های پشم سنگ یا پشم شیشه در پشت کناف، می‌توان به عایق صوتی مناسبی دست یافت.
- فوم‌های پلی‌اورتان: از این فوم‌ها برای ساخت عایق‌های صوتی در استودیوهای ضبط صدا یا دفاتر شلوغ استفاده می‌شود. شکل ظاهری آن‌ها (هرمی یا تخم‌مرغی) در کاهش پژواک صدا مؤثر است.
- سقف‌های معلق آکوستیک: تایل‌های آکوستیک پیش‌ساخته که روی سازهٔ سقف اجرا می‌شوند، برای محیط‌های اداری و تجاری، سالن‌های کنفرانس و آمفی‌تئاترها گزینه‌ای بهینه است.
۳.۳. استانداردهای بین‌المللی و مراجع معتبر
در سطح جهانی، سازمان‌ها و مراجع متعددی بر صنعت ساختمان نظارت دارند و استانداردهای متریال و رنگ را مشخص می‌کنند. از جمله:
- ISO (سازمان بین‌المللی استانداردسازی): استانداردهای مختلفی در زمینهٔ کیفیت، ایمنی و ویژگی‌های فنی رنگ و مصالح دارد. برخی استانداردهای مرتبط با آکوستیک و کنترل صدا نیز در این مجموعه ارائه شده است.
- ASTM International: یک سازمان آمریکایی که آزمایش‌ها و معیارهای مربوط به مقاومت، چگالی، سلامت، و خواص فیزیکی مصالح را تعیین می‌کند.
- EN (استانداردهای اروپایی): مقرراتی مانند EN 13501 (مربوط به دسته‌بندی واکنش در برابر آتش) یا EN ISO 11654 (مربوط به جذب صدا) می‌تواند در پروژه‌های بین‌المللی راهگشا باشد.
پیشنهاد: برای کسب اطلاعات بیشتر درباره استانداردهای جهانی در حوزه معماری داخلی و آکوستیک، میتوانید به وب‌سایت ISO.org مراجعه کنید.
۴. آکوستیک و استاندارد آکوستیک در معماری داخلی
کیفیت آکوستیک در هر فضایی، تأثیر عمیقی بر سطح آسایش، تمرکز و سلامتی کاربران دارد. استاندارد آکوستیک طیف وسیعی از الزامات را در بر می‌گیرد؛ از جمله میزان مجاز نفوذ صدا بین فضاهای مجاور، حدود مجاز نویز ناشی از تجهیزات مکانیکی و زمان واخنش (Reverberation Time).
۴.۱. عایق صوتی و انواع آن
عایق صوتی به گروهی از مصالح اطلاق می‌شود که جلوی انتقال صدا از یک فضا به فضای دیگر را می‌گیرد. این مصالح را می‌توان در دیوارها، سقف‌ها و کف‌ها به‌کار برد. از نمونه‌های رایج می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پشم سنگ: ساخته شده از فیبرهای معدنی با قابلیت جذب بالای فرکانس‌های صوتی.
- پشم شیشه: سبک و ارزان، اما در نصب نیازمند رعایت اصول ایمنی جهت جلوگیری از آسیب به دستگاه تنفسی است.
- فوم‌های فشرده: بیشتر در درها یا جداره‌های سبک استفاده می‌شوند و نصب آسانی دارند.
۴.۲. پانل‌های آکوستیک و کاربردهای آن‌ها
پانل‌های آکوستیک در فضاهایی با حساسیت بالا (مانند استودیوهای ضبط، سالن‌های همایش یا سینما) به‌کار گرفته می‌شوند. این پانل‌ها علاوه بر جذب صدا، گاهی به‌صورت دیفیوزر عمل می‌کنند؛ به این معنی که امواج صوتی را در جهات مختلف پخش می‌کنند تا از تمرکز صدا و ایجاد پژواک آزاردهنده جلوگیری شود. پانل‌های آکوستیک در طرح‌ها و رنگ‌های متنوع در بازار موجود هستند و از لحاظ طراحی داخلی نیز می‌توانند به جذابیت فضا بیفزایند.
۵. استانداردهای رنگ و متریال در فضاهای مختلف
هر فضایی کاربری منحصربه‌فردی دارد و در نتیجه، الزامات رنگ و متریال آن نیز متفاوت است. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.
۵.۱. فضاهای مسکونی
در خانه، آرامش حرف اول را می‌زند. بنابراین، انتخاب رنگ‌های ملایم و متریال‌های راحت و غیرسمی اهمیت زیادی دارد. همچنین، به‌خصوص در آپارتمان‌ها، کنترل صدا میان واحدها نیازمند اجرای عایق صوتی مناسب در دیوارها و کف‌پوش‌هاست.
- اتاق خواب: رنگ‌های سرد مانند آبی روشن یا سبز پاستلی، به دلیل خاصیت آرامش‌بخشی، مناسب‌ترند. برای کاهش نویز، می‌توان فرش یا موکت به کار برد و از دیوارپوش‌های آکوستیک در صورت لزوم استفاده کرد.
- نشیمن و پذیرایی: این فضا معمولاً به رنگ‌های خنثی یا طیف گسترده‌تری از رنگ‌های گرم آراسته می‌شود. در صورت تمایل به نصب سیستم صوتی، توجه به استاندارد آکوستیک ضروری است؛ مثلاً نصب پانل‌های آکوستیک در سقف یا دیوار پشت تلویزیون.
۵.۲. فضاهای اداری و تجاری
در یک دفتر کار، علاوه بر زیبایی، بهره‌وری و حریم صوتی اهمیت ویژه‌ای دارد. نویز زیاد در ادارات باعث کاهش تمرکز و افزایش استرس کارکنان می‌شود. لذا:
- رنگ‌های تمرکززا مانند طیف خاکستری، آبی و سبز می‌توانند خستگی بصری را کم کنند.
- نصب پانل‌های آکوستیک در سقف باز دفاتر مدرن (Open Office) و استفاده از پارتیشن‌های عایق صوتی باعث بالا رفتن کیفیت شنیداری می‌شود.
- کف‌پوش‌های لاستیکی یا موکت‌شده حرکت کارکنان را بی‌صدا می‌کنند و از تشدید صدا جلوگیری می‌کنند.
۵.۳. فضاهای درمانی و آموزشی
در بیمارستان‌ها و مدارس نیز بحث آکوستیک از اهمیت بالایی برخوردار است. مثلاً در بخش مراقبت‌های ویژه، صدای مزاحم باید حداقل باشد. رنگ‌های روشن و ملایم (مانند سفید، سبز کم‌رنگ و صورتی ملایم) در محیط‌های درمانی غالباً استفاده می‌شوند تا پاکیزگی و آرامش القا کنند.
در مدارس، کلاس‌های درس نباید طوری طراحی شوند که صداهای بیرون به‌راحتی داخل نفوذ کنند. رنگ‌های شاد و انرژی‌بخش مثل زرد ملایم یا نارنجی در راهروها یا محیط‌های بازی کاربرد دارد، اما در کلاس‌ها بهتر است از ترکیب رنگی متعادل استفاده شود تا تمرکز دانش‌آموزان حفظ گردد.
۶. تکنیک‌های کنترل صدا و انتخاب صحیح رنگ و متریال
۶.۱. ترکیب‌بندی رنگی مناسب
برای دستیابی به حداکثر کارایی در کنار زیبایی، باید رنگ‌های محیط بر اساس نقش و بافت متریال انتخاب شوند. سطوح براق با رنگ‌های روشن، بازتاب بیشتری ایجاد می‌کنند و در فضاهای کوچک می‌توانند احساس وسعت را افزایش دهند اما ممکن است بر آکوستیک تأثیر منفی بگذارند. سطوح مات با رنگ‌های تیره و بافت‌دار جذب صوت بالاتری دارند و برای فضاهایی که نیاز به کنترل صدا دارند، مناسب‌ترند.
۶.۲. نصب عایق صوتی در دیوارها و سقف‌ها
نصب عایق صوتی باید در مراحل اولیه ساخت‌وساز یا بازسازی صورت گیرد. استفاده از لایه‌های پشم سنگ یا پشم شیشه در فضای خالی بین دیوارهای کاذب، تاثیر قابل توجهی در کاهش انتقال صدا دارد. همچنین در سقف، می‌توان از تایل‌های آکوستیک استفاده کرد که هم رنگ‌بندی مناسبی دارند و هم عملکرد آکوستیکی مطلوبی را ارائه می‌دهند.
۶.۳. به‌کارگیری پنجره‌های دوجداره و مصالح نوین
نویز خیابان یکی از معضلات اصلی در ساختمان‌های شهری است. استفاده از شیشه‌های دوجداره یا سه‌جداره، نقش مهمی در کاهش نویز بیرونی ایفا می‌کند. این پنجره‌ها علاوه بر عایق صوتی، عایق حرارتی نیز محسوب می‌شوند و مصرف انرژی را کاهش می‌دهند. برخی از شیشه‌های مدرن حتی دارای پوشش‌های خاص هستند که نور فرابنفش یا مادون قرمز را نیز فیلتر می‌کنند، درحالی‌که بر زیبایی ساختمان اثر منفی نمی‌گذارند.
۷. نقش شرکت کارمانی در اجرای پروژه‌های استاندارد
شرکت کارمانی یکی از پیشگامان عرصهٔ طراحی و اجرای پروژه‌های معماری داخلی است که همواره بر رعایت معیارهای جهانی در انتخاب رنگ و متریال تأکید دارد. این شرکت با تکیه بر تیمی متخصص در حوزهٔ آکوستیک و کنترل صدا، موفق شده است راهکارهایی منحصربه‌فرد برای پروژه‌های مسکونی، اداری و تجاری ارائه کند.
۷.۱. رویکرد جامع در انتخاب رنگ و متریال
کارشناسان شرکت کارمانی، ابتدا فضای پروژه را از نظر ابعاد، کاربری، میزان نور طبیعی و شرایط اقلیمی تحلیل می‌کنند. سپس با توجه به روانشناسی رنگ، نوع متریال‌های مورد نیاز (چوب، سنگ، کناف، فوم آکوستیک و غیره)، عایق صوتی یا پانل‌های آکوستیک را مشخص می‌کنند. این رویکرد جامع باعث می‌شود تا هم‌زمان با تأمین زیبایی فضا، کیفیت صوتی و راحتی کاربران هم تضمین شود.
۷.۲. تخصص در آکوستیک و کنترل صدا
یکی از بارزترین نقاط قوت شرکت کارمانی، داشتن متخصصانی در زمینهٔ آکوستیک است. این افراد با محاسبهٔ زمان واخنش در فضاهای حساس، انتخاب مصالح عایق یا جاذب صدا و طراحی سیستم‌های صوتی، می‌توانند پروژه‌ها را به سطح بالایی از استاندارد آکوستیک برسانند. از استودیوهای ضبط حرفه‌ای گرفته تا سالن‌های همایش بزرگ، همکاری با شرکت کارمانی سبب شده محیطی آرام و بدون نویز اضافی ایجاد شود.
۷.۳. همکاری با برندهای معتبر بین‌المللی
برای تضمین کیفیت، شرکت کارمانی در انتخاب متریال و رنگ‌ها با برندهای معتبر همکاری می‌کند. این برندها عموماً دارای گواهینامه‌های بین‌المللی هستند و محصولات خود را طبق استانداردهای ISO یا EN تولید می‌کنند. این همکاری باعث می‌شود تمام مصالح مورداستفاده، اعم از رنگ‌های ضدحریق و ضدباکتری گرفته تا تایل‌های آکوستیک پیش‌ساخته، با کیفیت ممتاز عرضه شوند.
۸. راهنمای عملی برای طراحان و سازندگان
۸.۱. نکات کلیدی برای مدیریت پروژه
- تعیین اهداف آکوستیکی: در ابتدا مشخص کنید فضا تا چه میزان نیاز به کنترل صدا دارد و آیا سطح عایق‌بندی در حد متوسط کافی است یا باید به سطح حرفه‌ای برسید؟
- انتخاب رنگ بر اساس کاربری: همواره نوع کاربری فضا را در اولویت قرار دهید. برای اتاق‌های استراحت یا مراکز درمانی، از رنگ‌های سرد و ملایم استفاده کنید و برای فضاهای عمومی یا تجاری، رنگ‌های گرم و هیجان‌انگیز انتخاب کنید.
- توجه به محیط‌زیست: استفاده از رنگ‌های پایه‌آب و مصالح بازیافتی که استانداردهای محیط‌زیستی را رعایت می‌کنند، علاوه بر بهبود کیفیت هوا در محیط داخلی، در حفظ منابع طبیعی نیز مؤثر است.
- بررسی شرایط اقلیمی: در مناطق بسیار گرم و خشک، به دنبال متریال‌های مقاوم در برابر خشکی و نور خورشید باشید؛ در مناطق مرطوب، متریال‌های ضدرطوبت و کپک‌نشدنی را مدنظر قرار دهید.
۹. جمع‌بندی و نکات پایانی
در مسیر معماری داخلی، توجه به استانداردهای رنگ و متریال به اندازه بحث زیبایی‌شناسی اهمیت دارد. انتخاب رنگ‌هایی که با کاربری فضا و نیازهای روانشناختی کاربران هماهنگ باشد، در کنار گزینش متریال‌های باکیفیت و رعایت اصول آکوستیک و کنترل صدا، می‌تواند کیفیت نهایی پروژه را چندین برابر افزایش دهد.
همچنین، عایق صوتی و پانل‌های آکوستیک راهکارهایی بی‌نظیر برای بهبود راحتی صوتی فضا به‌شمار می‌روند و نقش برجسته‌ای در کاهش سر‌و‌صدا یا جلوه دادن بهتر سیستم‌های صوتی ـ تصویری دارند. اما نباید فراموش کرد که همهٔ اینها نیازمند استفاده از مشاوران متخصص و شرکت‌های دارای سابقهٔ موفق است. شرکت کارمانی به‌عنوان یکی از مجموعه‌های پیشرو در ایران، توانسته پروژه‌های متعددی را با رعایت استانداردهای بین‌المللی در حوزه انتخاب رنگ و متریال اجرایی کند و رضایت بالای کارفرمایان را جلب نماید.
هر معمار، طراح داخلی یا سازنده، در ابتدای هر پروژه باید دو پرسش اساسی از خود بپرسد: «آیا انتخاب رنگ و متریال من با نوع کاربری و استانداردهای مربوطه سازگار است؟» و «آیا کیفیت آکوستیک و کنترل صدای فضا برای کاربران یا ساکنان آن، کافی و مطلوب خواهد بود؟» پاسخ دقیق به این پرسش‌ها نقطهٔ آغاز موفقیت در هر پروژه است.
جمع‌بندی پایانی
با بهره‌گیری از مفاهیم ارائه‌شده در این مقاله، میتوانید پروژه‌هایی خلق کنید که نه‌تنها جذاب و چشم‌نواز هستند، بلکه تمام جنبه‌های ایمنی، سلامت و آسایش را برای کاربران تأمین می‌کنند. از استاندارد آکوستیک و عایق صوتی گرفته تا رنگ‌بندی علمی و هماهنگ با نیاز مخاطب، همه در کنار هم معنا می‌یابند.
انتخاب رنگ و متریال در معماری داخلی، فراتر از یک تصمیم سلیقه‌ای است؛ این انتخاب در صورت تطبیق با معیارهای معتبر بین‌المللی و هماهنگی با جنبه‌های کاربردی مانند کنترل صدا، منجر به خلق فضایی منحصربه‌فرد می‌شود. در این راستا، نقش شرکت کارمانی در ایران مثال‌زدنی است و با تکیه بر دانش فنی و تجربهٔ بالای خود، قادر است بهترین ترکیب‌ها را به کارفرمایان پیشنهاد کند.
در نهایت، باید یادآور شد که آگاهی از این استانداردها تنها بخش اول ماجراست. اجرای صحیح و رعایت تمامی جزئیات ـ از انتخاب تأمین‌کننده معتبر تا نظارت مستمر بر عملیات ـ رمز اصلی موفقیت در هر پروژهٔ معماری داخلی محسوب می‌شود. بنابراین، همواره به دنبال راهکارهای نوین، مصالح به‌روز و بهره‌مندی از متخصصانی باشید که ارزش واقعی کار را در ارتقای کیفیت زندگی کاربران جستجو می‌کنند.