اصول طراحی فضای سبز یعنی زیباشناسی چشم اندازهای شهری. یعنی بازآفرینی طبیعت در محیط های ساختگی شهر. با این حال بی نظمی خلاق طبیعت در فضاهای سبز طراحی شده با کمک مهندسی سامان مند به نظم هندسی شهری نزدیک می شود. در نتیجه فضاهای سبز شهری را می توان ترکیبی از طبیعت و مهندسی انسانی نامید. فضای سبز مانند هر دست آفریده انسانی برای مخاطبی معین ساخته می شود. در این ویژگی نیز با طبیعت متفاوت است. زیرا طبیعت سازه های خود را برای مخاطب خاصی طراحی نمی کند.
اصول طراحی فضای سبز بدون وجود مخاطب بی معنی اند. با تکیه بر مقدمات فوق می توان به صراحت گفت که فضای سبز باید با هدف بهترین و بیشترین تاثیرگذاری بر مخاطب طراحی شود. برای رسیدن به این هدف باید اصولی را رعایت کرد. به مجموعه این اصول در ادبیات چیدمانی، اصول طراحی فضای سبز می گویند. از شما دعوت می کنیم در این مقاله از شرکت معماری و طراحی دکوراسیون داخلی کارمانی با هم به بررسی این اصول بنیادین زیباسازی فضاهای سبز بپردازیم.
اصول طراحی فضای سبز و اصل وحدت
نخستین اصل از مجموعه اصول طراحی فضای سبز، اصل بنیادین وحدت است. فضای سبز طراحی شده باید با کلیت معماری شما همساز باشد. این اصل در زمانی که فضای سبزتان باید مکمل ساختمان یا ویلایی باشد، محسوس تر است. در چنین وضعیت هایی برای اینکه فضای سبز همانند یک سازه الحاقی و بی نقشه به نظر نرسد باید از زمان طراحی نقشه به آن فکر کنیم. اصل وحدت یک اصل زیر بنایی است.
به این معنا که اگر به هر کدام از بخش های یک سازه همگون نگاه کنیم باید تصوری از کلیت سازه در ذهن مان تداعی شود. برای دستیابی به این وحدت باید هر کدام از بخش ها، مینیاتوری از همه سازه باشند. فضای سبز نیز از این قاعده مستثنی نیست. به نظر می رسد که توجه به تجارب ژاپنی ها در این زمینه می تواند راهگشا باشد.
اصول طراحی فضای سبز و اصل تعادل
دومین اصلی که در اصول طراحی فضای سبز، خود را به عنوان یک اصل بنیادین معرفی می کند، اصل تعادل است. اصل تعادل از دل اصل وحدت بیرون آمده است و به نحوی با آن یک زیباشناسی فضاهای پایدار را می سازد. در مهندسی فضای سبز باید به دو شکل از تعادل توجه کنیم : تعادل متقارن و تعادل نامتقارن.
تعادل متقارن
در این بخش از مقاله اصول طراحی فضای سبز به تعادل متقارن می رسیم. در تعادل متقارن، چیدمان فضا بر پایه توزیعِ هم ارز عناصر چیدمانی است. هر آنچه در یک سوی فضا قرار می گیرد باید در سوی دیگر آن نیز جای گذاری شود. بیشتر مردم با این شکل از فضای سبز آشناترند و به آن علاقه نشان می دهند.
تعادل نامتقارن
تعادل نامتقارن یکی از شکل های دوگانه تعادل در مجموعه اصول طراحی فضای سبز است. در این شکل از تعادل، چینش عناصر فضای سبز بر پایه ارزش بصری آنها صورت می گیرد و لزومی ندارد که عناصرِ هم شکل عینا در دو سوی فضای سبز کاشته شوند. ذوق های خاص و انسان های هنجار گریز و ضد جریان این نوع فضای نامتقارن را ترجیح می دهند. در زیبایی شناسی وابی سابی ژاپنی می توان ردپای این نوع نگرش را مشاهده کرد.
به هر حال در هر دو شکل تعادل، هدف نهایی رسیدن به یک تاثیر گذاری پایدار در همخوانی سازه و فضای سبز است. شما می توانید با توجه به جهان بینی خود و نوع نگاه تان به مقوله زیبایی، یکی از این دو تعادل را برای طراحی فضای سبز خود انتخاب کنید.
هارمونی و طراحی فضای سبز
اصل بنیادین بعدی ما در مجموعه اصول طراحی فضای سبز، اصل هارمونی است. هارمونی به اصل وحدت شباهت زیادی دارد اما با آن یکی نیست. هارمونی را می توان صدای اصل وحدت دانست. وقتی عناصر تاثیری همساز پیدا کنند و همه با هم در یک همنوایی یکپارچه، تجربه بصری همگونی پیدا کنند، اصل تجسم یافته قطعا اصل هارمونی است.
کنتراست و اصول طراحی فضای سبز
اصل دیگری که عضو مجموعه اصول طراحی فضای سبز است، اصل کنتراست است. کنتراست همان تباین است که وقتی با کمک اصل هارمونی رام شود، عناصر ناهمگونِ طبیعت مینیاتوری شدۀ فضای سبز تان را در هم ادغام می کند. مثلا شیوه توزیع هارمونیک عناصر پر کنتراست فضای سبز، آنها را به سمفونی سبزی تبدیل می کند که عناصر متضاد آن به جای نقض هم، ویژگی های پنهان یکدیگر را آشکار و تقویت می سازند.
کنتراست باعث می شود که چشم با کنار هم گذاشتن تباین ها و تضادها، با مفهوم عمیق تری از وحدت آشنا شود. در چنین فضایی که متضادها به جای نقض هم، همدیگر را تقویت می کنند، تجربه نگاه کردن به یک مکاشفه زیبایی شناسانه تبدیل می شود.
چند گام تا زیبایی
برای کاربست اصول طراحی فضای سبز، باید چند گام ضروری را یکی یکی بپیمایید؛
گام نخست : تحلیل موقعیت
در این بخش از بررسی اصول طراحی فضای سبز باید به تحلیل موقعیت تان بپردازید. شما باید زمینی را که برای فضای سبز در نظر گرفته اید، از همه جوانب بررسی و تحلیل کنید. مثلا خاک آن را بررسی نمایید. منابع آب آن را مشخص نمایید. آیا زمین شما قلوه سنگ یا چاله و گودال زیادی دارد یا خیر؟ آب و هوای منطقه چه تاثیری بر فضای طراحی شده شما باقی خواهد گذاشت و از این قبیل پرسش ها و تحلیل ها.
گام دوم : تهیه یک نقشه کلی و یک نقشه جزئی
در این بخش از مقاله اصول طراحی فضای سبز و در گام دوم از مجموعه گام های طراحی فضای سبز، به یک نقشه کلی نیاز داریم که سازه و فضای سبز را با هم و در یک کلیت اندام وار ادغام کند. پس از این کار باید یک نقشه کوچک تر نیز طراحی کنید که جزئیات فضای سبزتان را مشخص نماید. در طراحی این نقشه باید همه اصول طراحی فضای سبز پیش گفته را به کار ببندید. علاوه بر آن باید گذرها، راه ها و دیگر زیرساخت های فضای سبزتان را در این نقشه مشخص نمایید.
گام سوم : محاسبه هزینه و زمان
در گام سوم از مقاله اصول طراحی فضای سبز به هزینه ها می پردازیم. یکی اینکه باید هزینه گیاهان و درختان فضای سبزتان را برآورد کنید. پس از آن هزینه ماهانه آب را برآورد کنید. در گام دیگر باید هزینه ماهانه کودبرگ ها و دیگر کودها و سم های مورد نیاز را برآورد نمایید. هزینه های هرس و نگهداری درختان را نیز به این هزینه ها اضافه کنید.
گام چهارم : مشاوره با یک کارشناس
نیاز دارید که در این مقطع از روند عینیت بخشی به اصول طراحی فضای سبز و پیش از تایید و اجرای طرح تان با یک کارشناس مشورت کنید. متخصصان فضای سبز و باغداری در زمینه خرید درختان و شیوه کاشت و طراحی فضای سبز قطعا پیشنهادها و راهنمایی های خوبی به شما خواهند کرد.
گام پنجم : اجرای و تنفیذ طرح
می توانید با اعتماد به نفس طرح تان را پیاده کنید. موفق باشید.